Jakie są metody diagnostyki schorzeń dróg łzowych?

Oko człowieka to skomplikowany narząd, za którego prawidłowe działanie odpowiada wiele elementów, a jednym z nich są drogi łzowe. Produkowane w gruczole łzowym łzy nawilżają rogówkę oraz spojówkę, jednocześnie zaś muszą być odpowiednio odprowadzane. Nieprawidłowości w odprowadzaniu łez mogą skutkować poważnymi problemami. Z tego powodu bardzo istotna jest skuteczna diagnostyka. Dowiedz się, jakie są metody diagnostyki schorzeń dróg łzowych.

Podstawowe przyczyny niedrożności dróg łzowych

Przyczyny niedrożności dróg łzowych możemy podzielić na wrodzone lub nabyte. U małych dzieci najczęściej mamy do czynienia z przyczynami wrodzonymi, natomiast u osób dorosłych występuje nabyta niedrożność przewodu nosowo-łzowego, która może mieć postać:

• pierwotną - są to nieprawidłowości rozwoje, który prowadzą do częściowego lub całkowitego zwężenie dróg łzowych (głównie u dzieci), natomiast u dorosłych są to stanu zapalne prowadzące do obrzęku tkanek, które uciskają i zamykają światło dróg łzowych;

• wtórna - może być wynikiem przewlekłego stanu zapalnego, układowych chorób zapalnych, urazów miejscowych, przewlekłych stanów zapalnych zatok, urazów twarzoczaszki, radioterapii bądź zabiegów chirurgicznych w obrębie zatok przynosowych. Zwykle prowadzi to do powstania blizn i zrostów zamykających światło dróg łzowych. Oprócz tego podawanie niektórych leków stosowanych miejscowo w leczeniu chorób nowotworowych, infekcji wirusowych może prowadzić do rozwoju niedrożności dróg łzowych.

Niezależnie od przyczyny niedrożności, istnieją skuteczne metody leczenia schorzeń narządu łzowego - wyjaśnia lekarz okulista Piotr Jaworski z Centrum Okulistyki dla Dzieci i Dorosłych Optomed. Należą do nich zarówno metody klasyczne, jak i nowoczesne zabiegi zespolenia workowo-nosowego metodą mikroendoskopową laserową. Najważniejsza jest jednak skuteczna diagnostyka, która pozwala dobrać odpowiednie metody leczenia. Trzeba bowiem wiedzieć, że niedrożność kanalików łzowych prawie zawsze wymaga podjęcia postępowania leczniczego.

Najpopularniejsze metody diagnostyczne

Właściwa diagnostyka dolegliwości obejmuje pełne badanie okulistyczne poszerzone o ocenę dróg łzowych. Do wykonywanych badań należą: test kanalikowy, testy barwne z fluoresceiną, wziernikowanie dróg łzowych, dakriocystografia i dakrioscyntygrafia oraz mikroendoskopia dróg łzowych. Oprócz diagnostyki okulistycznej, konieczne może być też przeprowadzenie diagnostyki laryngologicznej, obejmującej endoskopię jamy nosa, badanie tomograficzne i rezonans magnetyczny.

Do najpopularniejszych metod diagnostycznych wykorzystywanych do oceny stanu kanałów łzowych należą:

• sondowanie i płukanie dróg łzowych - jest to najprostszy stosowany test, powinien być jednak wykonywany przez doświadczonego okulistę, ponieważ jest testem subiektywnym. O występowaniu zwężeń świadczy bowiem opór spotykany przy przesuwaniu sondy przez kanaliki do woreczka łzowego. Sondowanie wykonane u niemowląt w przypadku niedrożności spowodowanej zamknięciem zastawek przewodu nosowo-łzowego przez tzw. zastawkę Hasnera często pozwala na uzyskanie efektu terapeutycznego,

• testy z podaniem barwnika fluorescencyjnego - są to bardziej obiektywne metody diagnostyki. Test Jonesa I polega na podaniu roztworu fluoresceiny do worka spojówkowego, a następnie obserwacji wycieku z kanału nosowo-łzowego. Pozwala on odróżnić częściową niedrożność kanalików łzowych u niemowląt od patologicznej nadmiernej produkcji łez. Z kolei test Jonesa II należy wykonać zaraz po pierwszym teście. W znieczuleniu miejscowym wypłukuje się resztki fluoresceiny, a następnie podaje się sól fizjologiczną za pomocą strzykawki. Wypłynięcie roztworu podbarwionego fluoresceiną wskazuje na częściową niedrożność przewodów nosowo-łzowych. Wypłynięcie płynu bezbarwnego może świadczyć o częściowej niedrożności w górnej części dróg łzowych, albo o niewydolności pompy łzowej,

• cystografia dróg łzowych  - metoda ta polega na wprowadzeniu kontrastu do dróg łzowych i wykonaniu zdjęć RTG, zaś scyntygrafia polega na znakowaniu łez substancją emitującą promieniowanie i ocenie ich przepływu przez drogi łzowe,

• mikroendoskopia - to jedna z najnowocześniejszych metod, która pozwala na wizualizację dróg łzowych od wewnątrz oraz równoczesne leczenie laserem lub specjalistycznej mikrowiertarki. Daje ona możliwość pełnej wizualizacji wnętrza dróg łzowych na całym ich przebiegu. Diagnostyka i leczenie możliwe jest do przeprowadzenia w każdym wieku. Leczenie przeprowadza się zwykle za pomocą lasera. Po zabiegu zwykle stosuje się silikonowe rurki, które są umieszczane w drogach łzowych. Zapobiegają one bliznowaceniu dróg łzowych. Czasowo mogą ograniczać spływanie łez przez drogi łzowe, dając złudny efekt zatkania kanalików. Po zabiegu zwykle raz w miesiącu wykonuje się przepłukiwanie dróg łzowych do czasu usunięcia rurek. Rurki usuwa się po około 6 miesiącach od zabiegu.

Skuteczna diagnostyka dróg łzowych ma bardzo duże znaczenie w wyborze właściwego postępowania terapeutycznego. Analiza budowy anatomicznej dróg łzowych pacjenta połączona z wynikami badań dodatkowych umożliwia precyzyjne określenie miejsca niedrożności i pomaga wybrać taką metodę leczenia, która najlepiej sprawdzi się w konkretnym przypadku.